Het Slimme Handelsbedrijf raakt niet verwikkeld in schandalen. Ethiek
Privacyschending door Facebook, het emissieschandaal rondom Volkswagen en olielekken door Shell. Het zijn slechts enkele voorbeelden van de vele schandalen die ieder jaar aan het licht komen. Vaak is geld de onderliggende aanjager. Maar het nastreven van winst leidt niet automatisch tot immorele beslissingen. Geld kan immers ook verdiend worden zonder de wet te overtreden. Toch is een fout snel gemaakt, zeker als je ethiek voor lief neemt. Daarom is het belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan het nemen van morele besluiten. In dit artikel bespreken we drie belangrijke stappen richting een morele bedrijfsvoering.
Stap 1: Creëer duidelijke richtlijnen
De eerste stap is het opstellen van duidelijke richtlijnen. Het moet voor iedereen helder zijn welk gedrag verwacht wordt en welk gedrag ongewenst is. In iedere situatie moet er duidelijkheid zijn over wat het bedrijf van haar werknemers verwacht. Het hanteren van straffen of het gebruiken van streng toezicht is daarvoor niet noodzakelijk. Veel belangrijker is dat iedereen op de hoogte is van de richtlijnen.
Stel je voor dat je een verkoper bent met een maandelijks verkoopdoel. Als je nu in een slechte maand net niet voldoende verkopen hebt gedaan, is het heel verleidelijk om de cijfers een beetje te manipuleren. Je kunt een verkoop van de vorige maand een paar dagen opschuiven om je doel net wel te halen. Uiteraard druist dat in tegen de regels en de cijfers kloppen niet meer.
Met duidelijke richtlijnen kun je dit soort problemen voorkomen. Dat klinkt heel logisch, maar toch blijkt in de praktijk dat die duidelijkheid er in veel gevallen niet is. Als je als bedrijf ethiek boven prestatie stelt, moet je dat dus vaak en helder communiceren.
Stap 2: Train moreel bewustzijn
De volgende stap is het trainen van moreel bewustzijn. Dit is het kunnen identificeren van morele dilemma’s. Niet iedereen is hier even goed in. Dat heeft als gevolg dat een moreel dilemma soms niet wordt herkend, waardoor er ook geen moreel besluit wordt genomen. Dat zie je terug in het voorbeeld van het verkoopdoel. Als verkoper kun je volledig gefixeerd raken op het aantal verkopen dat je nog moet halen. Je bent dan zo bezig met presteren dat je de morele kant van de situatie niet ziet; er is geen moreel bewustzijn. Dan is de kans groter dat je als verkoper met cijfers gaat knoeien.
Het is dus belangrijk dat iedereen binnen het bedrijf in staat is om morele dilemma’s te herkennen. Via training kun je dit aanleren. Tijdens gezamenlijke sessies kun je elkaar aanmoedigen om verhalen te vertellen over morele dilemma’s waar je mee te maken hebt gehad op de werkvloer. Het vertellen van dergelijke verhalen vergroot het morele bewustzijn en verbetert de kennis over ethiek.
Stap 3: Zorg voor gepaste beloningen
Het is algemeen bekend dat belonen beter werkt dan straffen. Toch is het niet zo dat elke beloning werkt. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat financiële beloningen voor moreel gedrag een averechts effect hebben. Op het moment dat je goed gedrag gaat belonen met geld, dan vermindert dat de motivatie om het gedrag te vertonen. Daarom is het beter om op een andere manier je waardering te laten blijken.
Denk hierbij aan een spontane vrije dag, de mogelijkheid om een trainingsprogramma te volgen of wat extra vrijheid in de indeling van het werk. Ook een complimentje of schouderklopje helpt, zeker als anderen zien dat dit gebeurt. Je moet ten alle tijden vermijden dat er een beeld ontstaat waarin goed gedrag gelijkstaat aan een financiële beloning. De verkoper die eerlijk is over zijn maandelijkse cijfers mag je een complimentje geven, maar laat de cadeaubon dus achterwege.
Conclusie
Op de werkvloer is ethiek vaak een onderbelicht thema. Veel bedrijven gaan er vanuit dat de juiste beslissing vanzelf wordt genomen. De praktijk wijst echter uit dat immorele besluiten heel vaak voorkomen. Maar gelukkig zijn er methoden om de morele besluitvorming op het werk te verbeteren. Door het creëren van duidelijke richtlijnen, het trainen van moreel bewustzijn en het gebruik van gepaste beloningen, kun je een flinke stap in de richting van morele bedrijfsvoering zetten. Op die manier voorkom je schandalen en kun je elke dag om vijf uur met een schoon geweten de deur achter je dichttrekken.
Meer tips over goede bedrijfsvoering vind je hier.
Abonneren op blogs over Het Slimme Handelsbedrijf? Stuur een e-mail naar office@hbsoftware.nl.